پیش بینی یک آمریکایی از سرنوشت برجام

انتخاب: ریچارد هاس، رئیس اندیشکده «شورای روابط خارجی»آمریکا در وبسایت «پراجکت سیندیکیت» نوشت: از لارنس یوگی» برا، بازیکن بیسبال آمریکایی نقل شده که می‌گوید: «پیش‌بینی کردن، به‌ویژه در مورد آینده دشوار است». چه او واقعاً این را گفته باشد یا نه، این نکته کاملا درست است. با این وجود، در اینجا ده پیش‌بینی از جهان برای سالی که تازه شروع شده، در ادامه آورده‌ام.

اول، جنگ در اوکراین، ادامه خواهد یافت، البته در سطحی کمتر. نه روسیه و نه اوکراین قادر به دستیابی به یک پیروزی نظامی کامل نخواهند بود، اگر پیروزی به عنوان دیکته کردن شرایط حل و فصل ارضی یا سیاسی پس از جنگ تعریف شود. اگر پیروزی به عنوان دستیابی به توافقی تعریف شود که هر دو دولت مایل به امضا و رعایت آن هستند، دیپلمات‌ها نیز به پیروزی نخواهند رسید. صلح به رهبرانی نیاز دارد که مایل و قادر به سازش باشند، دو عنصری که به طور آشکار (اگر به دلایل بسیار متفاوت) در هر دو طرف وجود ندارند.

دوم، در حالی که بسیاری از سیاست‌گذاران بر روی ظرفیت جنگ بر سر تایوان متمرکز هستند، این امر در سال ۲۰۲۳ بسیار بعید به نظر می‌رسد. رهبر چین کاملا مشغول و درگیر مبارزه با کروناست که به شدت سیستم درمانی‌اش را دچار اخلال کرده است، اتفاقی که صلاحیت حزب حاکم را زیر سئوال می‌برد و بیش از پیش اقتصادی که رشد آن کند شده بود را تضعیف می‌کند. چین به هیچ وجه از هدف خود برای به‌دست گرفتن تایوان، در صورت لزوم به زور، دست برنداشته است. اما در حالی که به افزایش فشار بر تایوان ادامه خواهد داد، به احتمال زیاد اقدام بسیار تهاجمی را حداقل برای چند سال به تعویق انداخته است.

سوم، ماجرای مهم سال، ظهور ژاپن به عنوان یک بازیگر اصلی ژئوپلیتیک خواهد بود. رشد اقتصادی در سومین اقتصاد بزرگ جهان ۱.۵ درصد بیشتر شده و هزینه‌های دفاعی اکنون در مسیر دو برابر شدن قرار دارد و به ۲ درصد تولید ناخالص داخلی می‌رسد. ژاپن با برخورداری از یکی از تواناترین ارتش‌های منطقه، برای بازدارندگی یا در صورت لزوم دفاع در برابر تجاوز چین به تایوان، خود را بیشتر با آمریکا هماهنگ خواهد کرد. سال ۲۰۲۳ سال ورود ژاپن به دوران پس از جنگ جهانی دوم خواهد بود.

چهارم، کره شمالی تقریباً به طور قطع هفتمین آزمایش هسته‌ای خود را علاوه بر آزمایش‌های موشکی مکرر انجام خواهد داد. نه کره جنوبی و نه ایالات متحده قادر به جلوگیری از چنین اقداماتی نخواهند بود، در حالی که چین، تنها کشوری ست که می‌تواند چنین اقداماتی را انجام دهد، از اهرم قابل توجه خود استفاده نخواهد کرد تا مبادا همسایه خود را تضعیف کند و منجر به اتفاقاتی شود که می‌تواند باعث بی‌ثباتی در کشورهای حاشیه‌ی خود شود.

پنجم، روابط ترانس آتلانتیک، که فعلاً به دلیل تمایل مشترک برای ایستادگی در برابر تهاجم روسیه و کمک به اوکراین مستحکم‌تر است، اما به دلیل نارضایتی اروپایی‌ها از حمایت‌گرایی اقتصادی آمریکا و نارضایتی آمریکایی‌ها از وابستگی اقتصادی مستمر اروپا به چین، از اصطکاک فزاینده‌ای رنج خواهد برد. روابط همچنین ممکن است از اختلافات در حال ظهور بر سر میزان حمایت نظامی، اقتصادی و دیپلماتیک از اوکراین و سطح هزینه‌های دفاعی آسیب ببیند.

ششم، اقتصاد جهانی احتمالاً کندتر از آنچه بیشتر ناظران درحال‌حاضر پیش‌بینی می‌کنند، رشد خواهد کرد. صندوق بین‌المللی پول رشد کلی ۲.۷ درصدی را پیش‌بینی می‌کند، اما این رشد می‌تواند به‌خاطر اثرات منفی سوء مدیریت چین در ماجرای کرونا و مسیر حرکت فدرال رزرو ایالات متحده، که به نظر می‌رسد مصمم به ادامه افزایش نرخ بهره برای کاهش تورم باشد، کمتر باشد. بی‌ثباتی سیاسی در بخش‌هایی از آفریقا و آمریکای لاتین، رویدادهای ناشی از مسائل آب و هوایی، و اختلالات زنجیره تامین نیز می‌تواند بر عملکرد اقتصاد جهانی تاثیر بگذارد.

هفتم، کنفرانس سالانه تغییرات آب و هوایی سازمان ملل متحد (که قرار است در دبی تشکیل شود) همچنان ناامیدکننده خواهد بود. با توجه به اینکه نگرانی‌های اقتصادی کوتاه‌مدت بر ملاحظات آب و هوایی میان‌مدت و بلندمدت غلبه خواهد کرد، اثرات ناشی از گرمایش جهانی احتمالاً قبل از اینکه حتی بدتر شوند بدتر می‌شوند.

هشتم، روابط اسرائیل و فلسطین با گسترش شهرک‌سازی‌های اسرائیل و نبود هیچ چشم‌اندازی برای ایجاد یک کشور فلسطینی، خشن‌تر می‌شود. در عوض، آینده‌ای که می‌توان آن را «غیر راه‌حل تک‌دولتی» توصیف کرد، به واقعیت نزدیک‌تر خواهد شد.

نهم، هند به ناامیدی کسانی که آینده‌ی بزرگی را برای این کشور پیش‌بینی می‌کنند، ادامه خواهد داد. هند به خرید تسلیحات و نفت از روسیه ادامه خواهد داد و به موضع عدم تعهد تدوام خواهد بخشید، حتی در حالی که به دنبال کمک بیشتر از غرب برای مقابله با چین است؛ و در داخل، خطر این است که هند به‌تدریج غیرلیبرال‌تر و کمتر سکولارتر شود.

دهم، ایران احتمالاً موضوع غالب سال ۲۰۲۳ خواهد بود. اعتراضات همزمان با وخامت اقتصادی و بروز اختلافات بر سر مصالحه با معترضان خواهد بود.

با توجه به کمک نظامی ایران به روسیه و تمایل ایالات متحده برای اجتناب از ایجاد یک مسیر نجات اقتصادی برای ایران، برجام احیا نخواهد شد. ایران ممکن است به امید دستیابی به یک گشایش، به پیشبرد برنامه تسلیحات هسته‌ای خود ادامه دهند که البته ممکن است باعث حمله اسرائیل نیز شود. احتمال دیگر وقوع چیزی شبیه درگیری داخلی خواهد بود.

همه این اتفاقات ممکن است سال نو مبارکی را ایجاد نکند، اما سالی جالب را تضمین می‌کند.